Het fenomeen van de zelfstandige platformwerker staat nog in de kinderschoenen: het gaat om tienduizenden mensen en om specifiek werk, zoals thuisbezorging en taxivervoer. Maar technologie kan markten rap veranderen. Het ING Economisch Bureau heeft een analyse uitgevoerd om te zien hoe sterk het aantal zzp’ers kan toenemen en waar dat vanaf hangt. In twee scenario’s varieert de impact van 200.000 tot een miljoen extra zzp’ers. Beide scenario’s kennen een substantieel effect, en zorgen ervoor dat de Nederlandse arbeidsmarkt drastisch verandert. Technologie en regelgeving zijn de cruciale factoren.
Hoe sneller de technologie zich ontwikkelt, hoe makkelijker banen in ‘klussen’ veranderen en hoe meer mensen zzp’er zullen worden. Platformen verlagen transactiekosten, zoals zoekkosten, contractkosten en administratie. Ze maken met beoordelingen de kwaliteit van werkenden inzichtelijk. Dit helpt beide partijen op de markt voor werk. Technologie maakt een zzp’er zijn of inhuren makkelijker: opdrachtgevers vinden kost minder tijd, goede mensen zijn te herkennen aan goede beoordelingen, facturen sturen en betalingen afdwingen kost geen tijd meer. Hoe meer juridische ruimte voor het verrichten van arbeid als zelfstandige, des te meer zzp’ers. Tegelijkertijd is het financiële verschil tussen zzp-contracten en arbeidscontracten bepalend: wat zijn de minimumtarieven, verplichtingen en tarieven voor verzekeringen, pensioen en belasting? Hoe groter het verschil in financiële prikkels, des te meer zzp’ers.
De mogelijke ontwikkeling van de technologie en de regelgeving leveren twee scenario’s op. In het behoudende scenario maakt technologie zzp’en iets makkelijker, maar platformen kunnen via recensies slechts voor een deel van de werkenden de kwaliteit goed inzichtelijk maken. Regelgeving biedt enige ruimte voor zzp-contracten en de financiële prikkels zijn gering. In het extreme scenario maakt technologie werken als zzp’er veel makkelijker dan nu. De regelgeving biedt veel ruimte voor zzp-contracten en de financiële prikkels zijn bovendien sterk. Dit scenario heeft een zelfversterkend effect: netwerkeffecten maken klusplatformen extra aantrekkelijk: er zijn immers veel opdrachtgevers en werkenden te vinden. Hierdoor verschuiven de sociale normen: zoals internetdating nu volkomen geaccepteerd is, geldt dit dan voor platformwerk.
Werken als zzp’er via een platform betreft nu nog slechts tienduizenden mensen. Deze analyse geeft een eerste indruk van de mogelijke omvang van dit fenomeen: die is groot genoeg om de arbeidsmarkt drastisch te kunnen veranderen.
Meer informatie: zzp-toekomst-scenarios
Bron: ING